Ubo¿êta Domowiki (Dêtki, Didki, Domowe Dziadki)
Te Stworze mieszkaj¹ w zabudowaniach gospodarskich, po ró¿nych k¹tach domostw, spichrzów, stodó³, komór i piwnic. Czêsto naj¹ swe miejsce na strychu lub miêdzy œcianami cha³upy. Wejœcie io ich mieszkania mieœci siê najczêœciej w krawê¿niku pod³ogi, przy progu, czasem jest to otwór po zwyk³ym sêku w desce.

WyglÂąd zewnĂŞtrzny
Ubo¿êta-Domowiki nosz¹ siê podobnie jak Skrzaty i s¹ podobnego wzrostu, tyle ¿e proporcje cia³a maj¹ zupe³nie normalne, a wiek ich jest zawsze podesz³y, wygl¹daj¹ na zasuszonych staruszków. St¹d bierze siê ich nazwa: Didki, Dêtki, Domowe Dziadki. Ubranie Domowików jest szare, znoszone, po³atane, a ich g³owy okrywa szara, szpiczasta czapka, tego samego kroju co czapka Skrzata. Czapka Ubo¿êcia jest zwieùczona koùsk¹ kit¹, a nie pomponem. Mimo, ¿e Stworze ci maj¹ siedem centymetrów wzrostu i powinno ich byÌ widaÌ w niewielkiej izbie, s¹ zupe³nie niewidoczni. Po pierwsze dlatego, ¿e w izbach z ma³ymi oknami zawsze panuje pó³mrok, po drugie zaœ s¹ tak szarzy, ¿e wtapiaj¹ siê w t³o i - stoj¹c nieruchomo - zupe³nie zlewaj¹ siê z przedmiotami. Ubo¿¹tko ma tak¹ cechê, ¿e pod spojrzeniem cz³owieka zawsze nieruchomieje, jakby by³o martwe. Gdy tylko cz³ek wzrok z niego spuœci, natychmiast znów o¿ywa i bierze siê za swoj¹ robotê.

Rola Âżycia
Domowiki pomagajÂą gospodyni przy jej pracach domowych: sprzÂątajÂą izby, mieszajÂą ciasto, baczÂą by chleby dobrze rosÂły i nie spaliÂły siĂŞ w piecu, rÂąbiÂą drwa, ukÂładajÂą bieliznĂŞ w szafach, pilnujÂą domowego ptactwa, by nie wÂłaziÂło na grzÂądki, opĂŞdzajÂą jadÂło od much, koÂłyszÂą dzieci do snu i nucÂą im piosenki, czeszÂą grzywy koniom, czyszczÂą futro baranom, kozom, woÂłom i krowom. DojÂą teÂż mleko, zbierajÂą ÂśmietanĂŞ, klecÂą masÂło, doglÂądajÂą nastawionego piwa, kwasĂłw, kompotĂłw czy dojrzewajÂących serĂłw. Jako zapÂłaty za swÂą pomoc oczekujÂą tylko faski mleka co wieczĂłr i talerzyka kaszy omaszczonej skwarkami, ale broĂą BoÂże nie solonej! PoÂżywienie to zostawia siĂŞ, gdy ostatni domownicy kÂładÂą siĂŞ spaĂŚ: gdzieÂś blisko pieca albo drabiny wiodÂącej na strych, lub w kurniku, gdzie takÂże lubiÂą siĂŞ gnieÂździĂŚ.
Domowiki przez swoj¹ chudoœÌ, umorusanie, szaroœÌ, wrêcz wpó³-przejrzystoœÌ s¹ tak trudno zauwa¿alne, ¿e niektórzy w ogóle w¹tpi¹ w ich istnienie. Wszyscy domownicy s¹ ca³y czas bacznie obserwowani przez owych Bogunów. Jeœli ktoœ mocno w nie wierzy, szanuje je i darzy sympati¹, mo¿e byÌ pewien, ¿e pomog¹ mu w dwójnasób i wszelkie prace pójd¹ mu dwa razy szybciej ni¿ innym. Niedowiarków, z³oœliwców oraz leniwców spotyka ze strony Ubo¿¹t ca³a masa drobnych, bardzo dokuczliwych psot: a to ose³kê z³ami¹ podczas ostrzenia sierpa, a to polanem rzuc¹ w g³owê podczas r¹bania drew na opa³, m¹kê z dzie¿y rozsypi¹ po pod³odze, dzban z pó³ki str¹c¹ i rozbij¹, mleko w skobku zwarz¹ lub skwasz¹, a czasem je rozlej¹ i wypij¹. To znów wór z ziarnem przeci¹gn¹ w inne miejsce, gdzie go znaleŸÌ nie mo¿na, zakopcowane jarzyny powyci¹gaj¹ a ca³y kopiec rozba³agani¹ tak, ¿e przemarznie i przegnije. A to gonty z dachu str¹c¹ i laÌ siê z powa³y zacznie prosto do ³ó¿ka takiego nieszczêœnika.
Kiedy widaÌ po k¹tach domostwa œlady pleœni, pajêczyny i zwitki kurzu znak to nieomylny, ¿e Domowiki przesta³y siê o dobro tej cha³upy staraÌ, a byÌ mo¿e ca³kiem ju¿ odesz³y, zostawiaj¹c gospodarstwo na pastwê losu. Znaczy to, ¿e mieszkaùcy nie sprzyjali Ubo¿êtom-Domowikom i traktowali je lekcewa¿¹co.
W szarĂłwkĂŞ przedwieczornÂą da siĂŞ zauwaÂżyĂŚ Ubo¿êto przemykajÂące po kÂątach izby, albo skosem przez podwĂłrze. Gdy tylko poczuje spojrzenie staje jak wryte i juÂż jakby go w ogĂłle nie byÂło, nie widaĂŚ ani Âśladu po nim. Domowiki sÂą tak ruchliwe i zajĂŞte pracÂą, Âże gospodarze, ktĂłrzy je widzieli, czĂŞsto majÂą wraÂżenie, jakby ich caÂła chmara pracowaÂła w zagrodzie, a tymczasem to tylko jeden tak siĂŞ dwoi i troi. Domowiki potrafiÂą siĂŞ zresztÂą faktycznie rozdzieliĂŚ na trzy postacie, czyli rzeczywiÂście dwojÂą siĂŞ i trojÂą, jeÂśli jest duÂżo bardzo pilnej roboty i sÂą na tyle dobrze odÂżywione, Âże mogÂą dokonaĂŚ takiego chwilowego samopomnoÂżenia. Z tego powodu wielu ludzi prawi, Âże DomowikĂłw zawsze jest dziewiĂŞciu braci. Tymczasem w kaÂżdej wiosce mieszka ich najwyÂżej trzech. Kiedy siĂŞ potrojÂą, zdaje siĂŞ, Âże jest dziewiĂŞciu. Domowik zamieszkuje tylko w solidnym i czystym domu, gdzie wszystko jest zadbane, dzieci oprane, sprzĂŞty i narzĂŞdzia dobrze utrzymane, a caÂłe otoczenie uporzÂądkowane. Taki dom biorÂą sobie za siedlisko i w nim najwiĂŞcej przebywajÂą, ale opiekÂą obejmujÂą caÂłe sioÂło, starannie przy tym omijajÂąc chaÂłupy nieporzÂądne i niechlujnych gospodarzy. Zdarza siĂŞ, Âże jeden Domowik w caÂłej wsi sprawuje swe rzÂądy, co noc bywajÂąc u innego gospodarza. Ubo¿êta-Domowiki lubiÂą pracowaĂŚ nocÂą, kiedy im nikt ііе przeszkadza, a jednym z ich najulubieĂąszych zajĂŞĂŚ jest bielenie Âścian, kraszenie jajek, ÂświÂąteczne strojenie Snopka (Choiny) oraz ZzechoÂłu i wszelkie zajĂŞcia malarskie, w czym nieraz pomagajÂą im ÂŚwietliki. Domowiki obcujÂą bardzo blisko ze ÂŚwietlikami i z Gospodarzykami-Polewikami.
Jak wszystkie Stworze Ziemi, Uprawy i Sporu nie znoszÂą, jeÂśli ctoÂś Âźle traktuje ziemiĂŞ, bije jÂą lub bezczeÂści. Takiemu gotowe sÂą ĂŞkĂŞ, albo nogĂŞ zÂłamaĂŚ podrzuciwszy kÂłodĂŞ, na ktĂłrej siĂŞ potknie poturbuje.

Ostatnio edytowany przez Irbis (2012-05-12 09:00:19)